Realizimi i qëllimeve parandaluese u stopua në bazë të Vendimit për shpalljen e gjendjes së krizës për shkak të Covid-19, vlefshmëria e së cilës përfundoi më datë 30.06.2022. Deri më sot një Vendim i tillë i ri nuk është miratuar. Duke pasur këtë parasysh, Fondi nuk ka bazë për shfuqizimin e qëllimeve parandaluese
FSSHRMV tashmë punon në aplikimin e sistemit personal të integruar elektronik i cili do t’i ndërlidh sistemet e informacionit të institucioneve shëndetësore në kohë reale, me çka do të përmirësohet efikasiteti në punën, në shkëmbimin e të dhënave dhe kontrolli mbi të njëjtat, në lidhje me ofrimin e shërbimeve shëndetësore që i mbulon Fondi dhe në drejtim të optimizmit të mjeteve buxhetore në dispozicion sipas nevojave dhe qëllimeve reale të institucioneve shëndetësore.
E nderuar, bisedën po e realizojmë në kohë të vështira (kohën e pandemisë dhe krizës ekonomike). A mund të na tregoni se cilat janë problemet më të mëdha me të cilat jeni përballuar pas ardhjes në detyrë?
Fillimisht dua t'ju falënderoj për mundësinë që të diskutojmë për më shumë çështje që janë me interes si për mjekët ashtu edhe për pacientët, përkatësisht të siguruarit.
Duke pasur parasysh se FSSHRMV-ja ka një numër të madh të kompetencave që janë të një rëndësie të veçantë për të gjitha segmentet shoqërore, ne çdo ditë përballemi me sfida të ndryshme.
Në muajt e fundit kemi bërë punë intensive në shumë fusha të sigurimit shëndetësor, në drejtim të përballurit me sfida të ndryshme.
Kështu, duke pasur parasysh se këtë detyrë e kam marrë në fund të prillit të këtij viti, kur për një periudhë të caktuar po punohej për reformën në kujdesin shëndetësor primar, sigurisht që kjo reformë më tërhoqi shumë vëmendje.
Krahas kësaj çështjeje, një pjesë e fokusit i është kushtuar aplikimit të mekanizmave të përforcuar të kontrollit në faturat e barnave të lëshuara që mbulohen nga Fondi në barnatore, për të cilën është bërë punë intensive prej muajsh.
Nuk mund të mos theksohet sfida e vazhdueshme për Fondin lidhur me implikimet financiare si pasojë e rritjes së çmimit të energjisë elektrike, si dhe pasojat e krizës globale të Kovidit, e cila gjatë vitit 2020 dhe 2021 çoi në presion të madh punën e institucioneve shëndetësore dhe të punonjësve shëndetësorë, dhe si pasojë e kësaj në mënyrë indirekte dhe të Fondit.
Cila është gjendja financiare e Fondit?
Fondi është në gjendje të qëndrueshme financiare dhe kryen pagesa të rregullta dhe në kohë të detyrimeve ndaj të gjitha subjekteve kontraktuese.
Cilat janë prioritetet në planin e punës për vitin e ardhshëm 2023, në kuadër të Fondit të Sigurimit Shëndetësor – institucioneve shëndetësore?
FSSHRMV, si blerës i shërbimeve shëndetësore bazuar në parimet e gjithë përfshirjes, solidaritetit dhe barazisë, siguron sigurimin cilësor dhe në kohë të kompensimit për të drejtat e realizuara të personave të siguruar të Fondit dhe pagesat për shërbimet shëndetësore për të cilat lidh marrëveshje me institucionet shëndetësore.
Fokusi i qëllimeve strategjike për vitin 2023 të FSSHRMV-së do të jetë gjetja e modeleve dhe mekanizmave shtesë, përmes proceseve të riorganizimit dhe motivimit përkatës të burimeve njerëzore dhe në të njëjtën kohë shfrytëzimit optimal të burimeve materiale, në drejtim të sigurimit të një cilësie më të lartë të shërbimet që i ofrojnë institucionet shëndetësore pacientëve, përkatësisht të siguruarve.
Ekzistojnë vërejtje në funksionimin e sistemit, në lidhje me ushtrimin e të drejtave të qytetarëve, në pjesën e recetave, listën e barnave, sëmundjeve etj. Në cilin drejtim është angazhimi i Fondit për tejkalimin e këtyre problemeve?
Sa i përket modelit dhe sistemit të funksionimit të Fondit, nuk kemi vërejtje deri më tani, përveç në drejtim të përmirësimit të funksionaliteteve tashmë të vendosura të sistemit për të cilat Fondi është kompetent.
FSSHRMV tashmë është duke punuar në futjen e sistemit të vet të integruar elektronik që do të lidhë drejtpërdrejt sistemet e informacionit të institucioneve shëndetësore në kohë reale, gjë që do të përmirësojë efikasitetin në punën, në shkëmbimin e të dhënave dhe kontrollin mbi të njëjtat, në lidhje me ofrimin e shërbimeve shëndetësore në ngarkesë të Fondit, dhe në drejtim të optimizmit të mjeteve buxhetore në dispozicion sipas nevojave dhe qëllimeve reale për institucionet shëndetësore. Në këtë mënyrë, receta elektronike e futur e Fondit, do të mundësojë, ndër të tjera, disponueshmërinë e informacionit në kohë reale ndërmjet Fondit dhe institucioneve shëndetësore në fushën e krijimit dhe realizimin e recetave në format elektronike për barnat që mbulohen nga Fondi.
Sa i përket procedurës për azhurnimin e të ashtuquajturit – “Lista pozitive e barnave”, në pajtueshmëri me rregulloret ligjore, Fondi punon në mënyrë intensive me Ministrinë e Shëndetësisë, e cila është kompetente për miratimin e akteve të nevojshme ligjore për implementimin praktik të një reforme të tillë.
Sa i përket pagesave për pushim mjekësor, mund të them se ato kryhen aktualisht, pa ndërprerje, sipas dinamikës së duhur të përpunimit të plotë të kërkesave, kështu paguhen edhe mjetet për pushim mjekësor. Kjo nënkupton që një problem i mundshëm i pezullimit të pagesës mund të lindë në rast të dokumentacionit jo të plotë nga ana e mjekut të familjes ose nga punëdhënësi.
Sipas jush, a justifikohet mendimi i qytetarëve, “pse më duhet sigurimi shëndetësor kur gjithsesi duhet të paguaj privatisht çdo gjë”, nëse nga analizat rezulton se edhe para krizës së Kovidit, qytetarët paguanin një pjesë të madhe të shërbimet shëndetësore private, dhe shumica e barnave nuk janë në Listën pozitive e cila më seriozisht nuk rinovohet prej vitesh?
Me mjetet të cilat të siguruarit i paguajnë Fondit si bazë për realizimin e të drejtave nga sigurimi i detyrueshëm shëndetësor, mund të sigurohet një numër më i madh i shërbimeve shëndetësore dhe barnave në mënyrë solidare për çdo person të siguruar. Ky model nënkupton të drejta për çdo person të siguruar të Fondit.
Fakti që “Lista e barnave” nuk azhurnohet prej vitesh, për fat të keq, për shkak të së cilës tani po punohet në mënyrë intensive për të futur një proces bashkëkohor, nuk buron dhe nuk është një çështje që prek vetëm buxhetin e Fondit.
Sipas praktikës pozitive botërore dhe në pajtueshmëri me Direktivën për transparencë të BE-së për vendosjen e një procesi të vazhdueshëm për rinovimin e “Listës pozitive”, është i rëndësishëm kuadri ligjor dhe sigurisht rregullat dhe kriteret bazë për punë transparente, të cilat sipas ligjit aktual duhet të rregullohen me rregullore nga ana e Ministrisë së Shëndetësisë.
Për realizimin e këtij qëllimi programor, më 28 shtator në Qeverinë e RMV-së, një ekip i FSSHRMV-së së bashku me ministrin e Shëndetësisë dr. Bekim Sali, mori pjesë në një takim dhe debat ekspertësh për të shqyrtuar disa vëzhgime dhe sugjerime në lidhje me një propozim - Propozimi i Rregullores për mënyrën dhe metodologjinë për përcaktimin e “Listës së barnave” që janë në ngarkesë të Fondit, e cila duhet të jetë bazë e mirë për zbatimin cilësor të procedurës së përfshirjes së barnave në “Listën pozitive” si dhe procedurat tjera që kanë të bëjnë me rishikimin e ”Listës pozitive të barnave”.
Fondi mbështet fuqishëm të gjitha aktivitetet dhe masat për përditësimin e “Listës së barnave” në interes të të siguruarve të Fondit.
Çfarë mendoni për propozimet për reformimin e Fondit – në vend të Bordit Drejtues të Fondit, të krijohet Asambleja e Siguruesve?
Ne nuk kemi njohuri paraprake për këtë çështje. Dua të theksoj se edhe në strukturën aktuale drejtuese të Fondit ka përfaqësues që përfaqësojnë të siguruarit. Përkatësisht, Bordi Drejtues përbëhet nga shtatë anëtarë të emëruar nga Qeveria e RMV-së për një periudhë katërvjeçare. Bordi Drejtues përbëhet nga një përfaqësues i propozuar nga Ministria e Shëndetësisë, Ministria e Financave, Lidhja e Sindikatave e Maqedonisë, Oda Ekonomike, një përfaqësues nga Oda e Mjekëve, Oda Farmaceutike dhe Stomatologjike, një përfaqësues nga Shoqata e Pensionistëve dhe një përfaqësues i personave të siguruar të propozuar nga Shoqata e Konsumatorëve.
Për një kohë të gjatë u theksua si një problem serioz nevoja e rritjes së kapitacionit, shuma e së cilës nuk ka ndryshuar që nga viti 2018. Kur mjekët e familjes mund të presin një përgjigje pozitive?
Vijon aktiviteti dhe bashkëpunimi me të gjitha institucionet kompetente për futjen e reformës për pagesën e shërbimeve shëndetësore në kujdesin parësor shëndetësor, konkretisht mënyrën e llogaritjes dhe pagesës për mjekët e zgjedhur. Rritja e fundit e shumës së kapitacionit ishte në tetor 2019, me rritjen e pikës së kapitacionit nga 55 në 63 denarë (+14,55%).
Krahas analizës aktive të nevojave dhe mundësive për ngritjen e pikës së kapitalit, nga Ministria e Financave janë kërkuar mjete nga Projekti i Buxhetit për vitin 2023 dhe vijojnë negociatat për përcaktimin e Buxhetit të FSSHRMV-së për vitin 2023.
A do të hiqet realizimi i qëllimeve parandaluese gjatë krizës shëndetësore?
Nga mjekët e familjes theksohet se në kushtet kur ka një numër të madh të pacientëve me Covid-19, pacientët e shëndoshë nuk duhet të përzihen me të sëmurët, përkatësisht nuk mund të sigurohen kushte për kryerjen e qëllimeve, sepse rritet rreziku i përhapjes së virusit.
Parandalimi është një pjesë kyçe e kujdesit të shëndetit të kombit, dhe synimet parandaluese janë vendosur pikërisht në atë drejtim, për të mbrojtur shëndetin e qytetarëve dhe për të parandaluar komplikimet e ndryshme nga zbulimi i vonshëm i sëmundjeve.
Gjithashtu, në periudhën e kaluar është ndërprerë realizimi i qëllimeve parandaluese në bazë të vendimit për shpalljen e gjendjes së krizës për shkak të Covid-19, vlefshmëria e të cilit përfundoi më 30.06.2022. Deri më sot nuk është marrë një vendim i ri i tillë.
Duke marrë parasysh të gjitha këto, Fondi nuk ka bazë për heqjen e qëllimeve parandaluese.